Lajmet: Joint statement

Mbështetje për mendimin ndryshe dhe lirinë e shprehjes

Posted on August 18, 2023 by -

Ne, të poshtënënshkruarit, dënojmë fuqishëm çdo akt frikësimi drejtuar Sofija Todoroviqit, Drejtoreshë e Programit Nisma Rinore për të Drejtat e Njeriut në Serbi.

Në veçanti, jemi thellësisht të shqetësuar për mbishkrimet e vendosura në një ndërtesë afër vendbanimit të znj. Todoroviq. Është e domosdoshme që rastet e tilla të hetohen urgjentisht nga autoritetet përkatëse. Askush nuk duhet t’i nënshtrohet kërcënimit me dhunë fizike.

Të gjithë qytetarët duhet të kenë të drejtë t’i shprehin mendimet e tyre për të gjitha çështjet pa frikë nga hakmarrja apo pasojat. Kjo vlen edhe për çështjen e statusit të Kosovës.

Normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë mund të arrihet vetëm përmes dialogut të hapur dhe të qëndrueshëm, pjesë themelore e të cilit është edhe mospajtimi.

Për më shumë se një dekadë, qeveritë përkatëse në Kosovë dhe Serbi kanë qenë të përfshira në dialogun Beograd-Prishtinë, duke arritur kompromise përmes angazhimit sy më sy, nën ndërmjetësimin e BE-së.

Marrëveshja e fundit ndërmjet Kosovës e Serbisë është zotim për t’i vazhduar bisedimet, për të vazhduar me gjetjen e zgjidhjeve nga të cilat mund të përfitojnë të gjitha komunitetet. Përderisa është vërejtur një rritje tensionesh, ne fuqishëm besojmë se vetëm përmes dialogut mund të arrihet de-eskalimi dhe të vendosen themelet e përparimit.

Pavarësisht mendimit për statusin e Kosovës, çdo individ duhet të jetë në gjendje ta shprehë atë haptas dhe me bindje. Përpjekjet për t’i heshtur zërat, siç është rasti tani me znj. Todoroviq, duhet të denoncohen nga të gjithë.

Artikulimi i një vizioni për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë kërkon njerëz të gatshëm dhe me guxim ta ngrenë zërin pa frikë nga pasojat. Në mungesë të një konsensusi është edhe më jetike krijimi i hapësirave të sigurta ku mund të propozohen ide dhe të dëgjohen këndvështrime të ndryshme.

Heshtja e perspektivave alternative – veçanërisht përmes kërcënimeve serioze – përfundimisht do t’i dëmtojë jo vetëm marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, por edhe vetë zhvillimin e demokracisë.

Ne qëndrojmë në solidaritet me znj. Todoroviq dhe mbetemi të përkushtuar për t’i debatuar çështjet që shkaktojnë tensione brenda dhe ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, me synimin që të gjejmë zgjidhje nga të cilat mund të përfitojnë të gjitha komunitetet.

Nënshkrues

  1. Aktiv
  2. Belgrade Centre for Security Policy (BCSP)
  3. Qendra për Demokraci dhe Arsim – Luginë, Bujanoc
  4. Nismat Qytetare
  5. Ndërtimi i Komunitetit Mitrovicë
  6. Fondacioni BFPE për një Shoqëri të Përgjegjshme (BFPE)
  7. Instituti i Kosovës për Drejtësi
  8. Lawyers’ Committee for Human Rights (YUCOM)
  9. Local Peace
  10. Lugina Lajm Portal – Bujanoc
  11. Iniciativa e Re Sociale
  12. Prof. Vjollca Krasniqi, Universiteti i Prishtinës
  13. Zëri i Romëve, Ashkalive dhe Egjiptianëve (VoRAE)
  14. Nisma Rinore për të Drejtat e Njeriut në Kosovë (YIHR KS)
  15. Rahim Salihi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  16. Ramadan Ilazi, Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS)

Lëvizja nga marrëveshja(et) në paqe

Posted on March 14, 2023 by -

Organizatat e Shoqërisë Civile (OSHC-të) nga Kosova dhe Serbia deklarohen së bashku në theksimin e rëndësisë së ndërtimit të vullnetit të mirë dhe besimit në mënyrë që të mundësohen marrëveshje politike të cilat realizohen dhe kanë përfitime për shoqëritë e tyre.

E ashtuquajtura status quo po i çon komunitetet në kurs përplasjeje, duke i thelluar ndarjet dhe rrënjosur mjerimin. Njerëzit nuk e dinë se ku janë, e as se çfarë mund të presin për shoqëritë e tyre. Të vetmet gjëra të parashikueshme janë frustrimi dhe zhgënjimi.

Narrativa për diplomacinë shtrënguese – se marrëveshja po na imponohet – vetëm se e minon ndjenjën se zbatimi i saj do të ndodhë me mirëbesim. Ka nevojë që të mund të besojmë se hisedarët janë të përkushtuar ndaj procesit të tyre për arsyet e duhura. Ata duhet t’i mbrojnë zotimet që ata marrin përsipër në emrin tonë.

Dykuptimësia më nuk mund të jetë konstruktive. Pasiguria shkakton pasiguri. Njerëzit nuk e dinë se si kalimi në fazën tjetër do të ndikojë në nevojat e tyre të përditshme konkrete, përfshirë implikimet për vendet e tyre të punës dhe qasjen në shërbime. Kjo nuk është më thjesht çështje e transparencës. Vendim-marrësit duhet të jenë proaktivë në adresimin e brengave legjitime të qytetarëve, e në të njëjtën kohë ta vënë theksin në përfitimet që mund dhe duhet të mos lëshohen nga dora.

Çfarëdo marrëveshje duhet që po ashtu të mbështetet nga garanci specifike. Për të krijuar siguri në dhe për të ardhmen, hapat e bërë përpara duhet të jenë të pakthyeshëm. Duhet  të pushojmë së jetuari në cikël integrimi dhe dezintegrimi. Njerëzit duhet të kenë besim që të investojnë në veten dhe karrierën e tyre, dhe në fund në komunitetet e tyre.

Shumë njerëz tashmë mendojnë se sistemi nuk po punon për ta. Reformat që i trajtojnë nevojat qenësore, përfshirë luftën kundër korrupsionit dhe zhvillimin e një sistemi gjyqësor efektiv, nuk po mund të adresohen në mënyrë efektive. Zërat qytetarë nuk janë aq të fortë sa do të duhej të jenë në politikat publike, dhe mundësia për të ndërtuar aleanca qytetare është e cenueshme. Çështjet që e shqetësojnë publikun janë të politizuara në atë mënyrë që nuk mund të ngriten nga shoqëria civile.

Narrativat në radhët e politikanëve dhe në media shumë shpesh e vënë theksin tek dallimi dhe ndarja. Rezultati konkret i kësaj është migrimi jashtë vendit, duke i varfëruar edhe më tej shoqëritë tona pikërisht nga kapitali njerëzor nga i cili ne varemi. Në vend të kësaj, duam të jetojmë në shoqëritë që e lartësojnë diversitetin dhe e shohin atë si një anë të fortë. Besimi ndërmjet njerëzve është kusht i domosdoshëm për të kaluar matanë pengesave që komunitetet tona janë duke i përjetuar prej shumë vitesh.

Ndonëse integrimi në hapësirën evropiane do t’i largojë disa nga përçarjet që i shohim sot, reforma duhet të vijojë si qëllim në vete, e jo thjesht si mjet për të hyrë në BE. Dialogu si i tillë është pjesë qenësore, por e pamjaftueshme e këtij rrugëtimi. Ai duhet të plotësohet nga procese përplotësuese që i transformojnë marrëdhëniet brenda komuniteteve dhe ndërmjet tyre, si dhe i hedhin themelet për një të ardhme paqësore dhe të begatë. Pa këtë, ne rrezikojmë t’i përsërisim gabimet dhe mundësitë e humbura të dekadës së kaluar dhe më shumë.

Nënshkruesit

  1. Aktiv
  2. Centre for Peace and Tolerance (CPT)
  3. Community Building Mitrovica (CBM)
  4. Center for Democracy and Education – Lugina, Bujanovac
  5. Livrit Creative Center, Presevo
  6. Lugina Lajm Portal – Bujanovac
  7. Local Peace, Leposvic
  8. Media Centar, Caglavica
  9. New Social Initiative (NSI)
  10. Radio Peja
  11. Radio Gorazdevac
  12. Radio Astra, Prizren
  13. Professor Vjollca Krasniqi, University of Prishtina
  14. TV Prizreni
  15. Voice of Roma, Ashkali and Egyptians (VoRAE)
  16. Youth Initiative for Human Rights (YIHR) – Kosovo
  17. Youth Initative for Human Rights (YIHR) – Serbia

Zërat e grave për paqe në Serbi dhe në Kosovë

Posted on March 8, 2023 by -

Zërat e grave

Në Ditën Ndërkombëtare të Gruas, shoqëria civile nga Kosova dhe Serbia janë bashkuar në thirrjet e tyre për pjesëmarrje më të madhe të grave në procesin e normalizimit. Nënshkruesit gjithashtu shprehën shqetësimet e tyre për dështimin e përfshirjes së konsideratave specifike gjinore në marrëveshjet e ndryshme të dialogut dhe, në veçanti, në Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Për ta shënuar Ditën Ndërkombëtare të Gruas, këtë 8 Mars, ne të poshtë-nënshkruarit bëjmë thirrje që më shumë zëra të grave të përfshihen në procesin e normalizimit të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë.

Rezoluta 1325 e Këshillit të Sigurimit të KB-ve në mënyrë specifike e njeh dhe e pranon rolin jetik që luajnë gratë në promovimin e paqes. Për më tepër, Rezoluta 1325 po ashtu bën thirrje për pjesëmarrje të barabartë të grave në proceset e ndërtimit të paqes.

Një studim global mbi Rezolutën 1325 të Këshillit të Sigurimit të KB-ve gjeti se pjesëmarrja e grave çoi në rritje deri në 20% të mundësisë që një marrëveshje e paqes të zgjasë dy vjet dhe në rritje deri në 35% të mundësisë që ajo marrëveshje të zgjasë pesëmbëdhjetë vjet.

Së këndejmi, bëjmë thirrje për pjesëmarrje më të konsiderueshme të grave në negociatat që ndërlidhen me marrëdhëniet mes Beogradit dhe Prishtinës. Në bisedimet që ndërlidhen me Dialogun e që kanë zgjatur më shumë se një dekadë, shumë pak grave u është dhënë mundësia të përfshihen në proces.

Po ashtu, jemi të shqetësuar për mospërfshirjen e çështjeve që ndërlidhen me gjininë në marrëveshjet e ndryshme të dialogut dhe, në veçanti, në Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Ekziston nevoja për integrimin sa më mirë të perspektivave gjinore, për të siguruar që çdo vendim në kuadër të procesit të dialogut i merr parasysh nevojat dhe brengat specifike të grave.

Gratë dhe grupet e grave – qoftë nga shoqëria civile, biznesi, politika, akademia, apo gjetiu – sjellin aftësi dhe njohuri të veçanta që shkojnë në dobi të procesit të gjithëmbarshëm të ndërtimit të paqes. Po ashtu, zërat e tillë janë jetik për qëndrueshmërinë afatgjate të çdo marrëveshjeje të arritur mes Serbisë dhe Kosovës.

Nëse gratë vazhdojnë të përjashtohen nga procesi i normalizimit, atëherë kjo do të jetë në dëm si të Serbisë, ashtu edhe të Kosovës, dhe në të vërtetë në dëm të synimeve të shprehura të Bashkimit Evropian dhe shteteve anëtare të tij.

Nënshkruesit

  1. AKTIV
  2. Belgrade Centre for Security Policy (BCSP)
  3. Center for Peace and Tolerance (CPT)
  4. Community Building Mitrovica (CBM)
  5. Centar for Democracy and Education – Valley
  6. European Fund for the Balkans
  7. European Movement in Serbia
  8. Foundation BFPE for a Responsible Society (BFPE)
  9. Human Rights Council – Bujanovac
  10. Dr. Jelena Lončar, Academic
  11. Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë
  12. Lawyers’ Committee for Human Rights (YUCOM)
  13. Livrit Presevo
  14. Media Center Caglavica
  15. New Social initiative, Mitrovica (NSI)
  16. New Perspektiva
  17. NGO Be active 16
  18. Peer Educators Network (PEN)
  19. Radio Gorazdevac
  20. Radio Astra
  21. Radio Peja
  22. Rahim Salihi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  23. TV Prizreni
  24. Valon Arifi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  25. Violeta Haxholli, Kosova Democratic Institute
  26. Voice of Roma, Ashkali and Egyptians
  27. Professor Vjollca Krasniqi, University of Prishtina
  28. Youth Initiative for Human Rights – Kosovo (YIHR KS)
  29. Youth Initiative for Human Rights – Serbia (YIHR Serbia)

Koha për zëra të rinj konstruktiv

Posted on December 21, 2022 by -

picture from kosovo

Pas një tubimi në Gračanica/Graçanicë, një grup divers i organizatave të shoqërisë civile nga Kosova dhe Serbia kanë miratuar deklaratën e përbashkët vijuese duke bërë thirrje për zëra të rinj konstruktivë – zëra që shikojnë nga e ardhmja duke mbajtur një sy të mprehtë në të kaluarën; zëra që kërkojnë partneritete dhe koalicione përtej vijave të kuqe që supozohet t’i definojë ato; dhe zëra që ngrihen publikisht kundër retorikës përçarëse dhe poshtëruese.

Cikli i vazhdueshëm i përshkallëzimit dhe de-eskalimit në marrëdhëniet midis Kosovës dhe Serbisë paraqet dështim të imagjinatës politike.

Energjia që shpenzohet në përballje me krizën e fundit shpërqendron nga tërësia e çështjeve urgjente që ndikojnë drejtpërdrejt në jetën e përditshme të qytetarëve në Serbi dhe Kosovë.

Trendi tashmë ekzistues është që njerëzit veç se po largohen nga Serbia dhe Kosova, veçanërisht të rinjtë. Ndërsa ngrihen barrikada të reja, aq dhe valixhe të reja mbushen. Shumë pak prej tyre ka të gjasë të kthehen. E ardhmja e vendeve tona do të jetohet diku tjetër.

Shumë grupe që konsiderohen jashtë spektrit të dialogut Beograd-Prishtinë janë në themel të injoruar. Komuniteti rom, nëse marrim njërin, e sheh veten të margjinalizuar si në Serbi ashtu edhe në Kosovë.

Me perspektivën e dhunshme që është më e theksuar se sa ka qenë për një dekadë, është koha tani që të dëgjohen zëra të rinj konstruktiv – zëra që shikojnë nga e ardhmja duke mbajtur shikimin e mprehtë nga e kaluara; zëra që kërkojnë partneritete dhe koalicione përtej vijave të kuqe që supozohet të na përcaktojnë; zëra që ngrihen publikisht kundër retorikës përçarëse dhe poshtëruese.

Ne, të nënshkruarit, marrim përsipër të mbajmë kanale komunikimi që zvogëlojnë mundësitë për keqkuptim dhe dezinformim. Shumë shpesh ne kemi folur pa e kuptuar njëri-tjetrin, duke këmbëngulur në rëndësinë e një pike, ndërkohë duke e nënvlerësuar apo injoruar plotësisht ekzistencën e një tjetre.

Mendojmë se i kuptojmë detajet e një çështjeje, por nuk arrimë të marrim parasysh se si kuptohet apo shihet ajo nga komunitetet e tjera. Të gjithë duhet të jemi të përkushtuar të dëgjojmë me veshë të hapur dhe mendje të hapur.

Vetëm duke ndarë perspektivat dhe perceptimet nga komunitetet tona përkatëse mund të fillojmë të ecim drejt një rruge të përbashkët për të ardhmen. Shumë nga problemet me të cilat përballen komunitetet tona përkatëse janë pothuajse identike, megjithatë ne rrallë e pranojmë këtë fakt.

Nëse ka pasur ndonjëherë një kohë për solidaritet në dekadën e fundit, është kjo tani. Lufta në Ukrainë është përkujtim i dhimbshëm i realiteteve të zymta të luftës, edhe pse trashëgimitë tona mbeten të afërta.

Kauza e paqes nuk kërkon vetëm fjalë për këtë qëllim, por imazhe e marrëdhënie që mishërojnë të qenit bashkë. Qëndrojmë kundërshtues ndaj të gjitha projeksioneve të panevojshme të forcës dhe të gjithë narrativave të urrejtjes e përçarjes.

E ardhmja e Kosovës dhe e Serbisë janë të lidhura në mënyrë të pashmangshme me njëra-tjetrën dhe një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve është hap i parë jetik në ndërtimin e një të nesërme më të mirë. Por është vetëm një hap i parë.

Nënshkrues
  1. Advocacy Center for Democratic Culture (ACDC)
  2. Aktiv
  3. The Balkan Forum
  4. Belgrade Centre for Security Policy
  5. Qendra për Demokraci dhe Edukim – Lugina
  6. Centre for Interdisciplinary Studies of the Balkans, Belgrade
  7. Center for Peace and Tolerance (CPT)
  8. Community Building Mitrovica
  9. Civic Initiatives, Serbi
  10. European Fund for the Balkans
  11. Foundation BFPE for a Responsible Society (BFPE)
  12. Forum for Development and Multiethnic Collaboration (FDMC)
  13. Goraždevac Media Group
  14. Institute for Territorial Economic Development – InTER
  15. Jelena Loncar, Akademike nga Universiteti i Beogradit
  16. Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS)
  17. Lawyers’ Committee for Human Rights (YUCOM)
  18. Local Peace, Leposaviq
  19. Milan Antonijević, Avokat, Serbi
  20. New Perspektiva
  21. New Social Initiative (NSI)
  22. NGO Integra
  23. NGO Be Active 16, Preshevë
  24. NGO Livrit, Preshevë
  25. Peer Educators Network (PEN)
  26. Rahim Salihi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  27. Radio Peja
  28. Radio Astra, Prizren
  29. RTV KIM
  30. TV Prizreni, Prizren
  31. Valon Arifi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  32. Voice of Roma, Ashkali and Egyptians in Kosovo (VoRAE)
  33. Vjollca Krasniqi, Akademike nga Universiteti i Prishtinës
  34. Youth Initiative for Human Rights – Kosovë
  35. Youth Initiative for Human Rights – Serbi