Programi: Europa dhe Kaukazi Jugor

Mbështetje për mendimin ndryshe dhe lirinë e shprehjes

Ne, të poshtënënshkruarit, dënojmë fuqishëm çdo akt frikësimi drejtuar Sofija Todoroviqit, Drejtoreshë e Programit Nisma Rinore për të Drejtat e Njeriut në Serbi.

Në veçanti, jemi thellësisht të shqetësuar për mbishkrimet e vendosura në një ndërtesë afër vendbanimit të znj. Todoroviq. Është e domosdoshme që rastet e tilla të hetohen urgjentisht nga autoritetet përkatëse. Askush nuk duhet t’i nënshtrohet kërcënimit me dhunë fizike.

Të gjithë qytetarët duhet të kenë të drejtë t’i shprehin mendimet e tyre për të gjitha çështjet pa frikë nga hakmarrja apo pasojat. Kjo vlen edhe për çështjen e statusit të Kosovës.

Normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë mund të arrihet vetëm përmes dialogut të hapur dhe të qëndrueshëm, pjesë themelore e të cilit është edhe mospajtimi.

Për më shumë se një dekadë, qeveritë përkatëse në Kosovë dhe Serbi kanë qenë të përfshira në dialogun Beograd-Prishtinë, duke arritur kompromise përmes angazhimit sy më sy, nën ndërmjetësimin e BE-së.

Marrëveshja e fundit ndërmjet Kosovës e Serbisë është zotim për t’i vazhduar bisedimet, për të vazhduar me gjetjen e zgjidhjeve nga të cilat mund të përfitojnë të gjitha komunitetet. Përderisa është vërejtur një rritje tensionesh, ne fuqishëm besojmë se vetëm përmes dialogut mund të arrihet de-eskalimi dhe të vendosen themelet e përparimit.

Pavarësisht mendimit për statusin e Kosovës, çdo individ duhet të jetë në gjendje ta shprehë atë haptas dhe me bindje. Përpjekjet për t’i heshtur zërat, siç është rasti tani me znj. Todoroviq, duhet të denoncohen nga të gjithë.

Artikulimi i një vizioni për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë kërkon njerëz të gatshëm dhe me guxim ta ngrenë zërin pa frikë nga pasojat. Në mungesë të një konsensusi është edhe më jetike krijimi i hapësirave të sigurta ku mund të propozohen ide dhe të dëgjohen këndvështrime të ndryshme.

Heshtja e perspektivave alternative – veçanërisht përmes kërcënimeve serioze – përfundimisht do t’i dëmtojë jo vetëm marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, por edhe vetë zhvillimin e demokracisë.

Ne qëndrojmë në solidaritet me znj. Todoroviq dhe mbetemi të përkushtuar për t’i debatuar çështjet që shkaktojnë tensione brenda dhe ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, me synimin që të gjejmë zgjidhje nga të cilat mund të përfitojnë të gjitha komunitetet.

Nënshkrues

  1. Aktiv
  2. Belgrade Centre for Security Policy (BCSP)
  3. Qendra për Demokraci dhe Arsim – Luginë, Bujanoc
  4. Nismat Qytetare
  5. Ndërtimi i Komunitetit Mitrovicë
  6. Fondacioni BFPE për një Shoqëri të Përgjegjshme (BFPE)
  7. Instituti i Kosovës për Drejtësi
  8. Lawyers’ Committee for Human Rights (YUCOM)
  9. Local Peace
  10. Lugina Lajm Portal – Bujanoc
  11. Iniciativa e Re Sociale
  12. Prof. Vjollca Krasniqi, Universiteti i Prishtinës
  13. Zëri i Romëve, Ashkalive dhe Egjiptianëve (VoRAE)
  14. Nisma Rinore për të Drejtat e Njeriut në Kosovë (YIHR KS)
  15. Rahim Salihi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  16. Ramadan Ilazi, Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS)

Partneritetet me pikësynim: mediat në Kosovë dhe në Serbi

Two media professionals talking

Një seri e Dialogjeve Konsultative të Mediave (DKM) të thirrura nga Iniciativa për Ndryshim Paqësor (PCi) gjatë dy viteve të kaluara, kanë identifikuar disa fusha të nevojave të përbashkëta në hapësirat mediatike të Kosovës dhe të Serbisë. Sfidat janë të thella dhe thelbësore. Problemet strukturore – si mjedisi i vështirë financiar dhe mungesa e mëpastajmë e resurseve – nuk mund të adresohen brenda natës. Megjithatë, ka hapa të ndryshëm që mund të ndërmerren menjëherë, për t’i bërë resurset ekzistuese të shkojnë më tej dhe t’i pajisin mediat me aftësitë e nevojshme për mjedisin bashkëkohor mediatik.

Kjo përfshin:

  1. Qasjet që orientohen kah partneriteti
  2. Ndërtimin e besimit nëpërmjet vetërregullimit
  3. Zhvillimin e aftësive të reja
  4. Të folurit me një zë të përbashkët

Qasjet që orientohen kah partneriteti

Realiteti me të cilin përballen mediat në Kosovë, në Serbi dhe gjetiu në Ballkanin Perëndimor kërkon një qasje të orientuar kah partneriteti që i zbeh disa nga sfidat themelore me të cilat përballen ato sa i përket resurseve të kufizuara. Megjithatë, bashkëpunimi ndërmjet gazetarëve dhe mediave në Kosovë dhe në Serbi nuk është praktikë e rëndomtë. Përveç kontakteve sporadike (zakonisht në ngjarje që lidhen me media), nuk ka asnjë qasje sistematike për ndërtimin e partneriteteve që janë me dobi të ndërsjellë dhe janë të qëndrueshme.

Qëllimi i këtyre partneriteteve është i trefishtë, përkatësisht:

  1. Zgjerimi i mbulimit – mbulimi i më shumë çështjeve;
  2. Thellimi i mbulimit – inkorporohen më shumë perspektiva dhe resurse;
  3. Zgjerimi i shtrirjes – më shumë platforma në një zonë më të gjerë gjeografike dhe të gjuhës së parë që e riprodhojnë përmbajtjen.

Ekzistojnë modele dhe strategji të ndryshme se si mund të ndiqen partneritete të tilla. Aty mund të përfshihet shkëmbimi i materialeve në audio, video ose të shkruara ose i personelit, ose mund të jetë bashkë-prodhimi ose shfrytëzimi i përbashkët e përmbajtjes. Ndonëse ka shembuj pozitivë të një partneriteti të tillë, ato shpesh janë ad hoc dhe varen nga lidhjet personale mes redaktorëve/menaxhmentit të mediave. Ata po ashtu priren të fokusohen në storiet që kanë në qendër zhvillimet politike kundrejt storieve që kanë në qendër njeriun.[1]

Për të ilustruar se si mund të strukturohen partneritete të tilla, merrni parasysh sa vijon:

  1. Shfrytëzimi i përbashkët i përmbajtjes, i materialeve në video/audio dhe i fotografive;
  2. Bashkë-prodhimet, sidomos për storiet e reportazhet komplekse multimediale;
  3. Shkëmbimi i informacionit, sidomos në situata krize;
  4. Kontrolli i përbashkët i fakteve të të dhënave dhe i tregimeve.

Ekzistojnë disa fusha të tjera ku mund të zhvillohet një bashkëpunim i tillë sistematik, duke përfshirë mes tjerasht edhe:

  1. Shkëmbimet dhe/ose pritjet e gazetarëve;
  2. Bursat – të ngjashme me shkrimtarët në programet e qëndrimit;
  3. Programet e punës praktike dhe të trajnimit në punë për gazetarët;
  4. Përpjekjet e përbashkëta për të identifikuar ‘lajmet e rreme’ dhe ndikimet e jashtme (Sistemi i Paralajmërimit të Dezinformimit).

Ndërtimin e besimit nëpërmjet vetërregullimit

Mediat e shkruara (dhe disa portale online) në Kosovë dhe në Serbi hyjnë nën kujdesin e Këshillave të Shtypit, që janë organe vetërregulluese që punojnë sipas kodeve etike dhe udhëzimeve profesionale të bazuara në standardet e BE-së. Këshillat e Shtypit të Serbisë dhe të Kosovës, të dy sosh janë të përfshirë në Asociacionet Evropiane të Këshillave të Shtypit, por nuk bashkëpunojnë drejtpërdrejt. Duke pasur parasysh çështjet që kanë të bëjnë me gjuhën e urrejtjes dhe raportimin paragjykues në Kosovë dhe në Serbi, bashkëpunimi sistematik mes tyre mund të ketë efekt transformues në marrëdhëniet e tyre.

Bashkëpunimi i tillë mund të përfshijë:

  1. Takimet periodike për të mësuar rreth punës dhe kontekstit të njëri-tjetrit;
  2. Sigurimin e materialeve si kodet etike në serbisht dhe shqip;
  3. Shkëmbimin e njohurive, të përvojave dhe resurseve;
  4. Organizimin e mbledhjeve të Komisionit të Përbashkët të Ankesave përkitazi me shkeljet e kodeve. Ai do të organizohej nga Këshilli i Shtypit i Serbisë nëse shkelja është në mediat serbe dhe anasjelltas;
  5. Reagimet e përbashkëta dhe mbështetjen publike, veçanërisht kur ankesat miratohen, duke ndërtuar kështu besimin në këtë proces;
  6. Ngjarjet e përbashkëta për gazetarët me cak gjuhën e urrejtjes, dezinformimin, etj..

Zhvillimin e aftësive të reja

Mjedisi mediatik po ndryshon me shpejtësi. Ka kërcënime të reja, sidomos në lidhje me dezinformimin, por ka edhe mundësi të reja. Gazetaria bashkëkohore kërkon pa dyshim aftësi të reja, veçanërisht ato që kanë të bëjnë me informata nga burime të hapura (OSINT), mediat sociale dhe analitikën e të dhënave. Megjithatë, mundësitë për zhvillim profesional janë të kufizuara. Gazetarëve u mungon koha dhe resurset për t’i ndërtuar dhe forcuar kapacitetet e tyre, ndërkohë që organet e mediave janë të kufizuara në aftësinë e tyre për të investuar në kapitalin njerëzor. Për të mbetur relevant në një epokë bashkëkohore, gazetarët dhe organet e medias duhet të krijojnë burime miqësore për përdoruesit – të bazuara në përvojën e jetuar – të cilat mund të ndihmojnë në udhëzimin e bashkëmoshatarëve të tyre në punët e tyre të përditshme. Në mënyrë ideale, mundësia për resurse të tilla do të zhvillohej në bashkëpunim me shoqatat përkatëse të gazetarisë dhe me institucionet akademike.

Ekzistojnë po ashtu hendeqe mes brezash që duhet të kapërcehen. Gjersa gjeneratat e vjetra të gazetarëve janë trajnuar në një kontekst tjetër, ku pa dyshim ata ishin me ndërgjegjësim dhe njohuri më të mëdha për çështjet e diversitetit etno-kombëtar, brezat më të rinj të gazetarëve janë rritur në një kontekst disi të më të ndryshëm. Megjithatë, ky grupi i fundit është më i përshtatur me format e tjera të diversitetit dhe tendencat e reja në media. Duke ofruar mundësi për rrjetëzim dhe forma të tjera bashkëpunimi, gazetarët me prejardhje të ndryshme mund të ngrisin në shkallë më të lartë të kuptuarit e tyre dhe të gëzojnë qasje më të madhe në një komunitet të caktuar.

Të folurit me një zë të përbashkët

Gati çdo media profesionale si në Serbi, ashtu edhe në Kosovë po luftojnë për mbijetesë. Për shkak të tkurrjes së shumave dhe ndryshimit të prioriteteve të donatorëve, shumë media profesionale janë regjistruar si organizata të shoqërisë civile për të përmirësuar mundësinë e tyre për të drejta ligjore. Mediat e tjera profesionale kanë hapur OJQ-të e tyre të cilat mund të aplikojnë për financim. Thirrjet për propozime priren të jenë jashtëzakonisht të ndërlikuara, shpesh deri në atë masë sa që mediave të vogla u mungon kapaciteti për të aplikuar ose për t’i përmbushur kërkesat ligjore.

Rritja e vetëdijësimit brenda komunitetit të donatorëve për çështje të tilla do të kërkojë që mediat në Kosovë, në Serbi dhe në Ballkanin Perëndimor të angazhohen në avokim të përbashkët. Duke folur me një zë të përbashkët, mediat si entitete mund të dërgojnë një mesazh të fuqishëm dhe konstruktiv për nevojat e tyre specifike. Një avokim i tillë do të fokusohej edhe në mjetet e shpërndarjes, duke përfshirë mënyrën se si të shkohet përtej modelit klasik të ndërmjetësimit që do të thotë se shumë fonde nuk shkojnë drejtpërdrejt tek përfituesit.

Një avokim i tillë i përbashkët do të përforconte edhe rëndësinë e kushtëzimit të lirisë së medias në rrugën drejt anëtarësimit në BE. Ai do të fokusohej në çështjet e transparencës financiare dhe pronësore brenda mediave të Kosovës dhe të Serbisë, ndërkohë që do të nënvizonte rëndësinë e sigurisë së gazetarëve dhe aftësinë e tyre për të vepruar në një kontekst pa ndërhyrje politike. Për më tepër, ai do të nënvizonte rolin jetik që luan media në mbështetjen e demokracisë dhe të sundimit të ligjit. Duke tërhequr vëmendjen mbi çështje specifike, media e lirë është një pjesë qenësore e llogaridhënies dhe e transparencës, gjersa përcjellë shqetësimet dhe nevojat e qytetarëve.

Sqarim

Të gjitha idetë e përfshira në këtë punim kanë dalë gjatë Dialogjeve Konsultative të Mediave të zhvilluara nga PCi, plus nga konsultimet pasuese me pjesëmarrës të veçantë. Qëllimi i këtij punimi është që të nxisë diskutime të mëtejme rreth qasjeve të përfshira këtu, duke pasur PCi në dispozicion, për të lehtësuar zhvillimin e propozimeve specifike.

Për pyetje të mëtejme, ju lutemi kontaktoni në anthony.foreman@peacefulchange.org


[1]Në secilën nga tetë DKM-të, mungesa e storieve të tilla ka dalw si diçka që u mungon shumë mediave si në Kosovë, ashtu edhe në Serbi. Bazuar në idetë e lansuara në DKM-të, PCi prezantoi një çmim special për përmbajtje të tilla mediatike dhe dha një çmim vjetor për dy vjet radhazi.

Gratë në Media: Kosovë dhe Serbi

Cover image women in media report

Projekti i PCi-t për Ballkanin Perëndimor “Fuqizimi i zërave lokal për zhvillim të barabartë” – ALVED, ka organizuar një seri Dialogjesh Konsultative të Mediave (Media Consultation Dialogues) gjatë së cilave janë bërë bashkë shumë profesionistë të medias nga Serbia dhe Kosova për të diskutuar dhe reflektuar mbi sfidat dhe mundësitë për të përmirësuar skenën mediatike, për të reduktuar narrativat përçarëse, dhe për të rritur bashkëpunimin ndërmjet gazetarëve dhe mediave përtej ndarjeve etnike. Dialogjet kanë përfshirë tema të tilla si puna e organeve rregullatore të medias; rëndësia e mediave lokale; qëndrueshmëria e medias së pavarur; rrënjët dhe shkaqet e rrëfimeve përçarëse si dhe pse mungon empatia për “tjetrin”.

One of the Media Consultation Dialogues focused on “Women in the Newsroom” and looked at the positioning of women in media and the level of (in)equality with their male colleagues and the ways this affects the way that women are represented in the media. A comprehensive questionnaire was sent out to close to a thousand media professionals in both Kosovo and Serbia and PCi is proud to present the results of this study together with a set of recommendations on how these worrying findings can be addressed.

Në vitin 2023 është e papranueshme të kuptohet se një në tre gra që punon në mediat serbe dhe një në katër në mediat kosovare kanë qenë viktima të ngacmimeve seksuale. Ose gjetja se rreth 30% e grave që punojnë në mediat kosovare dhe serbe janë diskriminuar për shkak të moshës apo pamjes së tyre. Fakti që shtatë nga dhjetë gra po mendojnë të ndryshojnë punë dhe profesion nga media, sigurisht që nuk është rezultat i statusit të kënaqshëm të grave në mediat kosovare dhe serbe. Për informata tjera të hollësishme mund t’i referoheni raportit.

Raporti i publikuar është i qasshëm përmes linqeve më poshtë.

Raporti i Serbisë në gjuhën serbe

Raporti i Serbisë në gjuhën shqipe

Raporti i Serbisë në gjuhën angleze

Raporti i Kosovës në gjuhën shqipe

Raporti i Kosovës në gjuhën serbe

Raporti i Kosovës në gjuhën angleze

Lëvizja nga marrëveshja(et) në paqe

Organizatat e Shoqërisë Civile (OSHC-të) nga Kosova dhe Serbia deklarohen së bashku në theksimin e rëndësisë së ndërtimit të vullnetit të mirë dhe besimit në mënyrë që të mundësohen marrëveshje politike të cilat realizohen dhe kanë përfitime për shoqëritë e tyre.

E ashtuquajtura status quo po i çon komunitetet në kurs përplasjeje, duke i thelluar ndarjet dhe rrënjosur mjerimin. Njerëzit nuk e dinë se ku janë, e as se çfarë mund të presin për shoqëritë e tyre. Të vetmet gjëra të parashikueshme janë frustrimi dhe zhgënjimi.

Narrativa për diplomacinë shtrënguese – se marrëveshja po na imponohet – vetëm se e minon ndjenjën se zbatimi i saj do të ndodhë me mirëbesim. Ka nevojë që të mund të besojmë se hisedarët janë të përkushtuar ndaj procesit të tyre për arsyet e duhura. Ata duhet t’i mbrojnë zotimet që ata marrin përsipër në emrin tonë.

Dykuptimësia më nuk mund të jetë konstruktive. Pasiguria shkakton pasiguri. Njerëzit nuk e dinë se si kalimi në fazën tjetër do të ndikojë në nevojat e tyre të përditshme konkrete, përfshirë implikimet për vendet e tyre të punës dhe qasjen në shërbime. Kjo nuk është më thjesht çështje e transparencës. Vendim-marrësit duhet të jenë proaktivë në adresimin e brengave legjitime të qytetarëve, e në të njëjtën kohë ta vënë theksin në përfitimet që mund dhe duhet të mos lëshohen nga dora.

Çfarëdo marrëveshje duhet që po ashtu të mbështetet nga garanci specifike. Për të krijuar siguri në dhe për të ardhmen, hapat e bërë përpara duhet të jenë të pakthyeshëm. Duhet  të pushojmë së jetuari në cikël integrimi dhe dezintegrimi. Njerëzit duhet të kenë besim që të investojnë në veten dhe karrierën e tyre, dhe në fund në komunitetet e tyre.

Shumë njerëz tashmë mendojnë se sistemi nuk po punon për ta. Reformat që i trajtojnë nevojat qenësore, përfshirë luftën kundër korrupsionit dhe zhvillimin e një sistemi gjyqësor efektiv, nuk po mund të adresohen në mënyrë efektive. Zërat qytetarë nuk janë aq të fortë sa do të duhej të jenë në politikat publike, dhe mundësia për të ndërtuar aleanca qytetare është e cenueshme. Çështjet që e shqetësojnë publikun janë të politizuara në atë mënyrë që nuk mund të ngriten nga shoqëria civile.

Narrativat në radhët e politikanëve dhe në media shumë shpesh e vënë theksin tek dallimi dhe ndarja. Rezultati konkret i kësaj është migrimi jashtë vendit, duke i varfëruar edhe më tej shoqëritë tona pikërisht nga kapitali njerëzor nga i cili ne varemi. Në vend të kësaj, duam të jetojmë në shoqëritë që e lartësojnë diversitetin dhe e shohin atë si një anë të fortë. Besimi ndërmjet njerëzve është kusht i domosdoshëm për të kaluar matanë pengesave që komunitetet tona janë duke i përjetuar prej shumë vitesh.

Ndonëse integrimi në hapësirën evropiane do t’i largojë disa nga përçarjet që i shohim sot, reforma duhet të vijojë si qëllim në vete, e jo thjesht si mjet për të hyrë në BE. Dialogu si i tillë është pjesë qenësore, por e pamjaftueshme e këtij rrugëtimi. Ai duhet të plotësohet nga procese përplotësuese që i transformojnë marrëdhëniet brenda komuniteteve dhe ndërmjet tyre, si dhe i hedhin themelet për një të ardhme paqësore dhe të begatë. Pa këtë, ne rrezikojmë t’i përsërisim gabimet dhe mundësitë e humbura të dekadës së kaluar dhe më shumë.

Nënshkruesit

  1. Aktiv
  2. Centre for Peace and Tolerance (CPT)
  3. Community Building Mitrovica (CBM)
  4. Center for Democracy and Education – Lugina, Bujanovac
  5. Livrit Creative Center, Presevo
  6. Lugina Lajm Portal – Bujanovac
  7. Local Peace, Leposvic
  8. Media Centar, Caglavica
  9. New Social Initiative (NSI)
  10. Radio Peja
  11. Radio Gorazdevac
  12. Radio Astra, Prizren
  13. Professor Vjollca Krasniqi, University of Prishtina
  14. TV Prizreni
  15. Voice of Roma, Ashkali and Egyptians (VoRAE)
  16. Youth Initiative for Human Rights (YIHR) – Kosovo
  17. Youth Initative for Human Rights (YIHR) – Serbia

Zërat e grave për paqe në Serbi dhe në Kosovë

Zërat e grave

Në Ditën Ndërkombëtare të Gruas, shoqëria civile nga Kosova dhe Serbia janë bashkuar në thirrjet e tyre për pjesëmarrje më të madhe të grave në procesin e normalizimit. Nënshkruesit gjithashtu shprehën shqetësimet e tyre për dështimin e përfshirjes së konsideratave specifike gjinore në marrëveshjet e ndryshme të dialogut dhe, në veçanti, në Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Për ta shënuar Ditën Ndërkombëtare të Gruas, këtë 8 Mars, ne të poshtë-nënshkruarit bëjmë thirrje që më shumë zëra të grave të përfshihen në procesin e normalizimit të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë.

Rezoluta 1325 e Këshillit të Sigurimit të KB-ve në mënyrë specifike e njeh dhe e pranon rolin jetik që luajnë gratë në promovimin e paqes. Për më tepër, Rezoluta 1325 po ashtu bën thirrje për pjesëmarrje të barabartë të grave në proceset e ndërtimit të paqes.

Një studim global mbi Rezolutën 1325 të Këshillit të Sigurimit të KB-ve gjeti se pjesëmarrja e grave çoi në rritje deri në 20% të mundësisë që një marrëveshje e paqes të zgjasë dy vjet dhe në rritje deri në 35% të mundësisë që ajo marrëveshje të zgjasë pesëmbëdhjetë vjet.

Së këndejmi, bëjmë thirrje për pjesëmarrje më të konsiderueshme të grave në negociatat që ndërlidhen me marrëdhëniet mes Beogradit dhe Prishtinës. Në bisedimet që ndërlidhen me Dialogun e që kanë zgjatur më shumë se një dekadë, shumë pak grave u është dhënë mundësia të përfshihen në proces.

Po ashtu, jemi të shqetësuar për mospërfshirjen e çështjeve që ndërlidhen me gjininë në marrëveshjet e ndryshme të dialogut dhe, në veçanti, në Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Ekziston nevoja për integrimin sa më mirë të perspektivave gjinore, për të siguruar që çdo vendim në kuadër të procesit të dialogut i merr parasysh nevojat dhe brengat specifike të grave.

Gratë dhe grupet e grave – qoftë nga shoqëria civile, biznesi, politika, akademia, apo gjetiu – sjellin aftësi dhe njohuri të veçanta që shkojnë në dobi të procesit të gjithëmbarshëm të ndërtimit të paqes. Po ashtu, zërat e tillë janë jetik për qëndrueshmërinë afatgjate të çdo marrëveshjeje të arritur mes Serbisë dhe Kosovës.

Nëse gratë vazhdojnë të përjashtohen nga procesi i normalizimit, atëherë kjo do të jetë në dëm si të Serbisë, ashtu edhe të Kosovës, dhe në të vërtetë në dëm të synimeve të shprehura të Bashkimit Evropian dhe shteteve anëtare të tij.

Nënshkruesit

  1. AKTIV
  2. Belgrade Centre for Security Policy (BCSP)
  3. Center for Peace and Tolerance (CPT)
  4. Community Building Mitrovica (CBM)
  5. Centar for Democracy and Education – Valley
  6. European Fund for the Balkans
  7. European Movement in Serbia
  8. Foundation BFPE for a Responsible Society (BFPE)
  9. Human Rights Council – Bujanovac
  10. Dr. Jelena Lončar, Academic
  11. Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë
  12. Lawyers’ Committee for Human Rights (YUCOM)
  13. Livrit Presevo
  14. Media Center Caglavica
  15. New Social initiative, Mitrovica (NSI)
  16. New Perspektiva
  17. NGO Be active 16
  18. Peer Educators Network (PEN)
  19. Radio Gorazdevac
  20. Radio Astra
  21. Radio Peja
  22. Rahim Salihi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  23. TV Prizreni
  24. Valon Arifi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  25. Violeta Haxholli, Kosova Democratic Institute
  26. Voice of Roma, Ashkali and Egyptians
  27. Professor Vjollca Krasniqi, University of Prishtina
  28. Youth Initiative for Human Rights – Kosovo (YIHR KS)
  29. Youth Initiative for Human Rights – Serbia (YIHR Serbia)

Gratë në media: lansimi i raportit në Kosovë dhe në Serbi

women in the media launch

Raporti më i fundit i PCi-së, Gratë në media, e trajton pozitën e grave në media dhe pabarazinë gjinore nëpër redaksi në Serbi dhe në Kosovë. Në këtë studim prezantohen rezultatet nga një konsultim i kryer me afro një mijë profesionistë të medias si në Kosovë, ashtu edhe në Serbi, si pjesë e projektit të PCi-së për Ballkanin Perëndimor ‘Fuqizimi i zërave lokalë për zhvillim të barabartë’ (ALVED). Në raport gjithashtu parashtrohen rekomandime se si mund të adresohen gjetjet nga ky studim.

Në ngjarjen ku u bë lansimi i raportit, të mbajtur më 2 mars, njëkohësisht në Prishtinë dhe në Beograd, morën pjesë një numër i mediave lokale dhe i organizatave të shoqërisë civile, si dhe përfaqësues nga zyra e ‘Komisionerit për Barazi’ të Serbisë dhe Ambasada Britanike. Dëgjuam paraqitjet nga hulumtueset kryesore të këtij studimi: Dafina Halili (Kosovë) dhe Tamara Skrozza (Serbi), të cilat prezantuan gjetjet kryesore të studimit. Po ashtu, në panelin e kësaj ngjarjeje patëm kënaqësinë t’i mirëpresim aktivisten Valmira Rashiti (Rrjeti i Grave të Kosovës), Zorana Antonijević (eksperte dhe aktiviste për çështjet gjinore) dhe znj. Majlindë Sinani-Lulaj (Zëvendëse e Avokatit të Popullit).

Në këtë studim u nënvizuan disa shifra alarmante përkitazi me statusin e grave në media në Kosovë dhe në Serbi. Së këndejmi, një në tri gra që punojnë në mediat serbe dhe një në katër që punojnë në mediat e Kosovës kanë qenë viktima të ngacmimeve seksuale. Një tjetër shifër e zymtë, prej afër 30% të grave që punojnë në mediat e Kosovës dhe ato të Serbisë janë diskriminuar për shkak të moshës ose të pamjes së tyre. Përveç kësaj, shtatë në dhjetë gra po mendojnë ta ndërrojnë punën për shkak të pabarazisë që ato përjetojnë në profesionin e medias.

William Hopkinson, sekretar i parë politik, Ambasada e Mbretërisë së Bashkuar në Beograd, komentoi si vijon: ‘Siç u nënvizua nga diskutimi, nuk është gjë e rehatshme të lexohet ky raport‘. Ai vuri në dukje se: “Nëse media nuk mund t’i trajtojë çështjet e pabarazisë, shoqëria nuk mund të ecë përpara”. Pa dyshim, pabarazia gjinore në redaksi dhe mungesa e lidershipit të grave nëpër media i përforcon dhe i mirëmban perceptimet dhe stereotipet e dëmshme gjinore.

ASHT Nicholas Abbott, ambasador i Mbretërisë së Bashkuar në Kosovë, tha: ‘Jam shumë i impresionuar nga studimi hulumtues i cili vendos në një vend një sërë çështjesh serioze që kërkojnë diskutim serioz. Prandaj, shpresoj se raporti dhe ngjarja e sotme nuk janë veçse fillimi i veprimit’. Abbott, shtoi: “Rekomandimet në raport janë shumë të drejtpërdrejta dhe të arritshme. Ju inkurajoj që të vazhdoni me aktivitete për t’u siguruar që rekomandimet të jetësohen’.

Këto studime do të kontribuojnë në angazhimin e vazhdueshëm të PCi-së me mediat në Kosovë dhe në Serbi që të ndërmarrin veprim strategjik që e zgjeron hapësirën për narrativa që kontribuojnë në forcimin e marrëdhënieve dhe në promovimin e demokracisë dhe të drejtave të njeriut. Raportet dhe rekomandimet i gjeni në këtë link.

Koha për zëra të rinj konstruktiv

picture from kosovo

Pas një tubimi në Gračanica/Graçanicë, një grup divers i organizatave të shoqërisë civile nga Kosova dhe Serbia kanë miratuar deklaratën e përbashkët vijuese duke bërë thirrje për zëra të rinj konstruktivë – zëra që shikojnë nga e ardhmja duke mbajtur një sy të mprehtë në të kaluarën; zëra që kërkojnë partneritete dhe koalicione përtej vijave të kuqe që supozohet t’i definojë ato; dhe zëra që ngrihen publikisht kundër retorikës përçarëse dhe poshtëruese.

Cikli i vazhdueshëm i përshkallëzimit dhe de-eskalimit në marrëdhëniet midis Kosovës dhe Serbisë paraqet dështim të imagjinatës politike.

Energjia që shpenzohet në përballje me krizën e fundit shpërqendron nga tërësia e çështjeve urgjente që ndikojnë drejtpërdrejt në jetën e përditshme të qytetarëve në Serbi dhe Kosovë.

Trendi tashmë ekzistues është që njerëzit veç se po largohen nga Serbia dhe Kosova, veçanërisht të rinjtë. Ndërsa ngrihen barrikada të reja, aq dhe valixhe të reja mbushen. Shumë pak prej tyre ka të gjasë të kthehen. E ardhmja e vendeve tona do të jetohet diku tjetër.

Shumë grupe që konsiderohen jashtë spektrit të dialogut Beograd-Prishtinë janë në themel të injoruar. Komuniteti rom, nëse marrim njërin, e sheh veten të margjinalizuar si në Serbi ashtu edhe në Kosovë.

Me perspektivën e dhunshme që është më e theksuar se sa ka qenë për një dekadë, është koha tani që të dëgjohen zëra të rinj konstruktiv – zëra që shikojnë nga e ardhmja duke mbajtur shikimin e mprehtë nga e kaluara; zëra që kërkojnë partneritete dhe koalicione përtej vijave të kuqe që supozohet të na përcaktojnë; zëra që ngrihen publikisht kundër retorikës përçarëse dhe poshtëruese.

Ne, të nënshkruarit, marrim përsipër të mbajmë kanale komunikimi që zvogëlojnë mundësitë për keqkuptim dhe dezinformim. Shumë shpesh ne kemi folur pa e kuptuar njëri-tjetrin, duke këmbëngulur në rëndësinë e një pike, ndërkohë duke e nënvlerësuar apo injoruar plotësisht ekzistencën e një tjetre.

Mendojmë se i kuptojmë detajet e një çështjeje, por nuk arrimë të marrim parasysh se si kuptohet apo shihet ajo nga komunitetet e tjera. Të gjithë duhet të jemi të përkushtuar të dëgjojmë me veshë të hapur dhe mendje të hapur.

Vetëm duke ndarë perspektivat dhe perceptimet nga komunitetet tona përkatëse mund të fillojmë të ecim drejt një rruge të përbashkët për të ardhmen. Shumë nga problemet me të cilat përballen komunitetet tona përkatëse janë pothuajse identike, megjithatë ne rrallë e pranojmë këtë fakt.

Nëse ka pasur ndonjëherë një kohë për solidaritet në dekadën e fundit, është kjo tani. Lufta në Ukrainë është përkujtim i dhimbshëm i realiteteve të zymta të luftës, edhe pse trashëgimitë tona mbeten të afërta.

Kauza e paqes nuk kërkon vetëm fjalë për këtë qëllim, por imazhe e marrëdhënie që mishërojnë të qenit bashkë. Qëndrojmë kundërshtues ndaj të gjitha projeksioneve të panevojshme të forcës dhe të gjithë narrativave të urrejtjes e përçarjes.

E ardhmja e Kosovës dhe e Serbisë janë të lidhura në mënyrë të pashmangshme me njëra-tjetrën dhe një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve është hap i parë jetik në ndërtimin e një të nesërme më të mirë. Por është vetëm një hap i parë.

Nënshkrues
  1. Advocacy Center for Democratic Culture (ACDC)
  2. Aktiv
  3. The Balkan Forum
  4. Belgrade Centre for Security Policy
  5. Qendra për Demokraci dhe Edukim – Lugina
  6. Centre for Interdisciplinary Studies of the Balkans, Belgrade
  7. Center for Peace and Tolerance (CPT)
  8. Community Building Mitrovica
  9. Civic Initiatives, Serbi
  10. European Fund for the Balkans
  11. Foundation BFPE for a Responsible Society (BFPE)
  12. Forum for Development and Multiethnic Collaboration (FDMC)
  13. Goraždevac Media Group
  14. Institute for Territorial Economic Development – InTER
  15. Jelena Loncar, Akademike nga Universiteti i Beogradit
  16. Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS)
  17. Lawyers’ Committee for Human Rights (YUCOM)
  18. Local Peace, Leposaviq
  19. Milan Antonijević, Avokat, Serbi
  20. New Perspektiva
  21. New Social Initiative (NSI)
  22. NGO Integra
  23. NGO Be Active 16, Preshevë
  24. NGO Livrit, Preshevë
  25. Peer Educators Network (PEN)
  26. Rahim Salihi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  27. Radio Peja
  28. Radio Astra, Prizren
  29. RTV KIM
  30. TV Prizreni, Prizren
  31. Valon Arifi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
  32. Voice of Roma, Ashkali and Egyptians in Kosovo (VoRAE)
  33. Vjollca Krasniqi, Akademike nga Universiteti i Prishtinës
  34. Youth Initiative for Human Rights – Kosovë
  35. Youth Initiative for Human Rights – Serbi

Adresimi i situatës pandemike – Dëgjimi i Zërave të Vendit

PCi punon për të fuqizuar zërat vendorë, e veçanërisht zërat e grupeve të margjinalizuara, në mbështetje të zhvillimit të barabartë. Ne po punojmë me partnerët tanë, AktivCivic Initiatives and Peer Educators Network – PEN për të siguruar që komunitetet jo-shumicë në Serbi dhe Kosovë janë më të vetëdijshme dhe të afta të avokojnë për shërbimet komunale të cilat ju takojnë.

Si përgjigje ndaj situatës pandemike nga COVID-19, PCi përkrahu organizatën Aktiv për të krijuar një Grup Qytetarësh për Reagim të Shpejtë (RRCG), për të siguruar që komunitetet jo-shumicë në Kosovë kishin qasje të barabartë në informatat publike që synonin të informonin qytetarët që të parandalohej dhe zvogëlohej përhapja e virusit COVID-19.

Në video-storjen e parë të tyre, organizata Aktiv synon të përcjellë te shikuesit përpjekjet e Grupit Qytetar për Reagim të Shpejtë (RRCG), për të siguruar një qasje të barabartë në informacionin publik. Klikoni këtu për videon me titra anglisht.

Përmirësimi i qasjes në informacionet për shëndetin mendor në Kosovë

PCi së bashku me partnerët është duke punuar, ndër të tjera, për të siguruar që komunitetet jo-shumicë në Serbi dhe Kosovë të kenë qasje më të mirë në informacionetpër COVID-19. Qëllimi i projektit ALVED (Fuqizimi i Zërave Vendorë për Zhvillim të Barabartë) është fuqizimi i qytetarëve në Kosovë dhe Serbi për të avokuar për shpërndarje efektive dhe të barabartë të shërbimeve publike në vendet ku jetojnë, si dhe për një përfshirje më të madhe të komuniteteve jo-shumicë në vendimmarrje lokale. Projekti ALVED financohet nga Fondi për Konfliktit, Stabilitetit dhe Siguri (CSSF) i Qeverisë së Britanisë së Madhe, ndërsa implementohet nga një rrjet i pesë organizatave, duke përfshirë Peer Educators Network – PEN nga Kosova, të cilët punojnë aktivisht për të sjellë ndryshime shoqërore përmes punës në komunitet të udhëhequr nga rinia. Me video-kastin (video-cast) e tyre të parë të publikuar si pjesë e projektit ALVED, PEN-i po ofron informata në lidhje me efektet e pandemisë në shëndetin mendor, si dhe disa këshilla se si të përballemi me këtë situatë. Videoja është në dispozicion në gjuhën angleze, shqipe dhe serbe, dhe është shpërndarë përmes mediave sociale nga një rrjet i organizatave që punojnë me grupe të ndryshme në Kosovë, duke përfshirë komunitetet jo-shumicë.

Çmimet për Mediat 2: zgjatje e afatit

Media award 2

Të dashur gazetarë, redaktorë, studentë të gazetarisë dhe dashamirës të shkrimit,

Dëshirojmë t’ju informojmë se afati për dorëzimin e artikujve tuaj për Çmimet për Mediat 2 është zgjatur deri më 1 shkurt 2023.

Ju ftojmë që të shkruani një storie për një pjesë të jetës suaj që përshkruan një realitet, qoftë përvojë pozitive qoftë sfiduese, nga prizmi i multietnicitetit në Kosovë dhe Serbi.

Për çmimet e këtij viti, PCi ka dyfishuar shpërblimin e parë në të dyja kategoritë (formati audioviziv dhe i shkruar) në 2,000 euro dhe mirëpret aplikimet tuaja.

Nëse keni një storie që është shkruar dhe botuar më parë, në periudhën ndërmjet 1 janar 2022 (deri më 31 janar 2023), keni të drejtë të aplikoni për Çmimin për Media 2.

Një nga kriteret kryesore për pranueshmëri është që këto storie duhet të jenë shkruar në gjuhën shqipe ose serbe dhe duhet të jenë botuar deri më 31 janar 2023 (data më e hershme e publikimit duhet të jetë: 1 janar 2022).

Për informacione të tjera në lidhje me kriteret e Çmimit për Media, ju lutemi t’i referoheni dokumenteve më poshtë. Thirrja për aplikim është në dispozicion në anglisht, serbisht dhe shqip.

Media Award – Kosovo and Serbia: call for applications

Medijska nagrada – Kosovo i Srbija: poziv za prijavljivanje

Çmimi për Media – Kosovë dhe Serbi: thirrje për aplikim

Aplikimet pranohen online përmes formularit Google Form në dispozicion këtu: https://forms.gle/SHBtT7pVmm2unyZd8

Nëse keni ndonjë pyetje, ju lutemi na kontaktoni me email në: media.award@peacefulchange.org.

Me fat! Ekipi i Peaceful Change Initiative (PCi).